Prijsvraag Belgenmonument, Amersfoort
Tijdens de Eerste Wereldoorlog trokken een miljoen Belgen de grens over van het neutrale Nederland. De zes miljoen Nederlanders hadden hun handen vol aan deze vluchtelingen. Op korte termijn moesten zij voor onderdak en voor voedsel zorgen. Veel Belgen reageerden dankbaar op de aangeboden hulp, maar onder gevluchte militairen was er weerstand tegen de Hollanders. Een confrontatie in een van de interneringskampen kreeg een dodelijke afloop. Ook in de politiek ontstonden spanningen. België maakte in 1918 aanspraak op Nederlands grondgebied.
Op de Amersfoortse berg staat een markant overblijfsel van de Eerste Wereldoorlog in Nederland. Het Belgenmonument is tijdens de oorlog gebouwd door Belgische militairen die in Nederland geïnterneerd waren. Tussen de hoge bomen valt het monument nauwelijks op. Zoals ook de herinnering aan de Eerste Wereldoorlog in Nederland een beetje is weggestopt. Het is de oorlog die aan ons voorbij ging: Nederland bleef neutraal. Ons land had echter volop met de oorlog te maken, vooral in de vorm van een grote stroom vluchtelingen die vanaf augustus 1914 de grens over kwam. Het Belgenmonument is een tastbare getuigenis uit die periode.
Met mijn voorstel blijven de basiselementen van het oorspronkelijke ontwerp herkenbaar aanwezig en worden de ingrepen uit het verleden niet gewist. De nieuwe elementen in mijn ontwerp zijn geplaatst in de directe omgeving van het monument en waarborgen de hooggewaardeerde kwaliteiten en versterken de onderlinge samenhang.
Ik heb me gericht op drie plekken nabij het monument:
- De Zichtas of Helling - De Binnentuin - Het Plein
Zoals de oorspronkelijke opzet van het monument als “vroolijke gedachte” wil ik ook deze plek aantrekkelijk maken voor jong en oud. Om te spelen of te wandelen, maar ook om van te leren.
Op de Amersfoortse berg staat een markant overblijfsel van de Eerste Wereldoorlog in Nederland. Het Belgenmonument is tijdens de oorlog gebouwd door Belgische militairen die in Nederland geïnterneerd waren. Tussen de hoge bomen valt het monument nauwelijks op. Zoals ook de herinnering aan de Eerste Wereldoorlog in Nederland een beetje is weggestopt. Het is de oorlog die aan ons voorbij ging: Nederland bleef neutraal. Ons land had echter volop met de oorlog te maken, vooral in de vorm van een grote stroom vluchtelingen die vanaf augustus 1914 de grens over kwam. Het Belgenmonument is een tastbare getuigenis uit die periode.
Met mijn voorstel blijven de basiselementen van het oorspronkelijke ontwerp herkenbaar aanwezig en worden de ingrepen uit het verleden niet gewist. De nieuwe elementen in mijn ontwerp zijn geplaatst in de directe omgeving van het monument en waarborgen de hooggewaardeerde kwaliteiten en versterken de onderlinge samenhang.
Ik heb me gericht op drie plekken nabij het monument:
- De Zichtas of Helling - De Binnentuin - Het Plein
Zoals de oorspronkelijke opzet van het monument als “vroolijke gedachte” wil ik ook deze plek aantrekkelijk maken voor jong en oud. Om te spelen of te wandelen, maar ook om van te leren.
Hieronder foto's van het monument gedurende de afgelopen eeuw en de situatie van de Belgische vluchtelingen
|
|
|
|
Het Belgenmonument is een merkwaardig geschenk van de Belgische regering, gebouwd door Belgische jongemannen die hier in krijgsgevangenschap in tentenkampen verbleven en die wat om handen moesten krijgen om aan de verveling van het krijgsgevangenen bestaan te ontsnappen.
Ik wist niet van het bestaan van dit monument. Het is voor Nederlandse begrippen groot maar toch erg onzichtbaar. Komt het door de ligging? Of komt het omdat Nederland in de 1e Wereldoorlog neutraal was en geen directe medespeler was in de strijd? En daardoor geen onderdeel van ons collectief geheugen? Na mijn bezoek constateerde ik dat het zeker geen onaangename plek is, of moeilijk te bereiken voor bezoekers. Maar waarom toch zo onbekend?
Nu, ruim honderd jaar na de aanvang van de “Grote Oorlog”, zoals de Belgen deze oorlog kennen, wordt er in Nederland veel aandacht geschonken aan deze gebeurtenis. Publicaties, artikelen en documentaires geven de huidige generaties veel informatie over die waanzinnige “Grote Oorlog”. De interesse voor die tijd neemt daardoor toe in Nederland. Ik kan het me moeilijk inbeelden hoe het is geweest voor de bevolking van Nederland en België gedurende die periode. Het oorlogsfront lag buiten onze landsgrenzen en vrijwel steeds in België. Vluchten voor die hel is begrijpelijk. Maar dan? Waar kom je terecht? Vluchten voor geweld is nog steeds zeer actueel. Wat dat betreft is er weinig veranderd. Grote groepen mensen verlaten huis en haard , weg van het geweld, op zoek naar een veilige plek.
Dit “Belgenmonument” vertelt het verhaal van de Belgische vluchtelingen aan degenen die het, doelbewust of bij toeval, komen bezoeken. En de kernvraag is dan ook :
Kan dit Belgenmonument bijna een eeuw na zijn totstandkoming, ook voor de mensen van nu nog steeds heel actueel en leerzaam zijn?
Dit monument meer betekenis geven is een prima initiatief. Ik wil daar graag mijn bijdrage aan geven. Mijn stem, Mea Vota, vertaald in een schetsontwerp.
Ik wist niet van het bestaan van dit monument. Het is voor Nederlandse begrippen groot maar toch erg onzichtbaar. Komt het door de ligging? Of komt het omdat Nederland in de 1e Wereldoorlog neutraal was en geen directe medespeler was in de strijd? En daardoor geen onderdeel van ons collectief geheugen? Na mijn bezoek constateerde ik dat het zeker geen onaangename plek is, of moeilijk te bereiken voor bezoekers. Maar waarom toch zo onbekend?
Nu, ruim honderd jaar na de aanvang van de “Grote Oorlog”, zoals de Belgen deze oorlog kennen, wordt er in Nederland veel aandacht geschonken aan deze gebeurtenis. Publicaties, artikelen en documentaires geven de huidige generaties veel informatie over die waanzinnige “Grote Oorlog”. De interesse voor die tijd neemt daardoor toe in Nederland. Ik kan het me moeilijk inbeelden hoe het is geweest voor de bevolking van Nederland en België gedurende die periode. Het oorlogsfront lag buiten onze landsgrenzen en vrijwel steeds in België. Vluchten voor die hel is begrijpelijk. Maar dan? Waar kom je terecht? Vluchten voor geweld is nog steeds zeer actueel. Wat dat betreft is er weinig veranderd. Grote groepen mensen verlaten huis en haard , weg van het geweld, op zoek naar een veilige plek.
Dit “Belgenmonument” vertelt het verhaal van de Belgische vluchtelingen aan degenen die het, doelbewust of bij toeval, komen bezoeken. En de kernvraag is dan ook :
Kan dit Belgenmonument bijna een eeuw na zijn totstandkoming, ook voor de mensen van nu nog steeds heel actueel en leerzaam zijn?
Dit monument meer betekenis geven is een prima initiatief. Ik wil daar graag mijn bijdrage aan geven. Mijn stem, Mea Vota, vertaald in een schetsontwerp.
